De wereld die we willen

Wij leven in een wereld die volop in ontwikkeling is: het gaat almaar sneller en het gaat maar door, steeds meer technologie en nieuwe vormen van communicatie. En uiteraard is deze evolutie ook merkbaar op de werkvloer.

Meer dan ooit moeten we volharden in:

• onze idealen voor de werkkrachten;
• onze rol als democratische tegenmacht tegen de werkgevers en de regerende overheid;
• onze vastberaden actie voor een betere toekomst voor de jongeren en de komende generaties.

Dit is waar wij ons, als leden, militanten, afgevaardigden, bestendig afgevaardigden en vakbondsverantwoordelijken, voor inzetten. Daarom komen wij op tegen onrecht en dragen wij voorstellen voor de toekomst aan.

ACOD-Brussel betoont zich meer dan ooit de vooruitstrevende kracht in onze openbare diensten en, samen met het ABVV, de vooruitstrevende kracht in de arbeidswereld.

Onze geschiedenis begint in de tweede helft van de 19e eeuw. De arbeiders voelen steeds meer de noodzaak om zich te organiseren. Dat resulteert in 1898 in de oprichting van de Syndikale Kommissie.

Overwinningen en nederlagen wisselen elkaar af. Angst, hoop, onzekerheid en vreugde, maar vooral een sterke solidariteit vormen de basis van de eerste arbeidersbewegingen. Deze beginperiode kenmerkt zich door verschillenden grote syndicale momenten, met als orgelpunt de overgang van de Syndikale Kommissie in het Belgisch Vakverbond (BVV) in 1937.

De Tweede Wereldoorlog en ook de weerstand beïnvloeden het ideeëngoed van de socialistische vakbond. Daaruit groeit een modern syndicalisme, een sterke vakbond, die in de naoorlogse periode een onmisbare schakel wordt in de maatschappij.

Vanaf 1945 is het Algemeen Belgisch Vakverbond, het ABVV, een representatieve gesprekspartner, binnen de onderneming maar ook op sectoraal en federaal niveau. Het ABVV is niet meer weg te denken uit het Belgisch sociaal overleg. Zowel tijdens de periode van economische expansie (1944-73) als van pijnlijke economische herstructureringen (1973 tot nu), speelt het ABVV een essentiële rol.

De gewest- en gemeenschapsvorming in België leidt tot het ontstaan van de Intergewestelijken, een evolutie die heel wat discussie teweegbrengt over de manier waarop het socialistische syndicalisme zich in een federaal België moet organiseren.

Een keuze voor de toekomst

Een sterke syndicale tegenmacht verplicht werkgevers en overheid uiteindelijk de vakbonden als representatieve gesprekspartners te erkennen - een mijlpaal in de syndicale geschiedenis. Op die manier kan de ACOD de willekeur in de sociale en economische beslissingen beperken en proberen zijn syndicaal programma te realiseren.

De actie van de ACOD gaat verder dan het verdedigen en verbeteren van de koopkracht en beoogt ook de politieke democratie.

Het algemeen enkelvoudig stemrecht wordt realiteit in 1919 na een zware en langdurige sociale strijd. Daarna is de uitbouw van een syndicale tegenmacht erop gericht de politieke democratie aan te vullen met een economische en sociale democratie, in het perspectief van een op socialistische waarden gebaseerde, voortdurende maatschappelijke omvorming.

De realisatie van het programma is niet altijd even makkelijk. De laatste jaren belemmeren drie ernstige problemen onze vakbondsactie:

• de crisis van de politieke democratie

Het politieke milieu in België ondergaat een diepe crisis. Daarnaast merken we een democratisch deficit op Europees niveau. Het electorale succes van extreem rechts wijst op een diepe kloof tussen de burgers en de politieke macht. Die vertrouwenscrisis wordt nog verscherpt door de politieke schandalen, de fraudecircuits en het falen van het gerechtelijke apparaat.

Dat alles leidt bij de bevolking tot een tanend geloof in de democratische instellingen. Het politieke milieu poogt een antwoord te geven door de discussie over een nieuwe politieke cultuur. Die aanpak is niet echt bevredigend. De fundamentele oorzaken van de moeilijkheden blijven immers onuitgesproken.

De sociale gesprekspartners dragen mee de verantwoordelijkheid om de kwetsbare politieke democratie te verdedigen en spelen daarin een zeer belangrijke rol. De geschiedenis bewijst immers dat democratie het sterkst staat waar er een middenveld met goed werkende sociale organisaties bestaat. De versterking van de sociale en economische democratie is dus de beste waarborg voor het beschermen van de politieke democratie.

• de uitholling van het sociaal overleg

De uitholling van het sociaal overleg bemoeilijkt één van de belangrijkste opdrachten van het ABVV, namelijk het beïnvloeden van het economische en sociale beleid.

Sociaal overleg is gebaseerd op de erkenning van de vakbonden als gesprekspartner. Maar de representativiteit van de vakbonden wordt steeds meer ter discussie gesteld. Overleg op interprofessioneel en sectoraal niveau wordt naar de ondernemingen afgeleid, waardoor de syndicale tegenmacht verzwakt. De regering dwingt de onderhandelingen over loon- en arbeidsvoorwaarden in een strak keurslijf. Tegelijk wordt de impact van de vakbeweging in tal van overlegorganen teruggedrongen. Zo wordt bijvoorbeeld het paritaire beheer van de sociale zekerheid uitgehold. Een ander voorbeeld vinden we binnen de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, waar het overleg zich meer en meer beperkt tot een discussie over de competitiviteit.

• het probleem van de werkloosheid

Daarnaast staat onze samenleving voortdurend onder druk van de werkloosheidsproblematiek. Werkloosheid leidt immers tot onzekerheid, ook bij de werkenden, die op haar beurt verantwoordelijk is voor de zwakke positie van onze democratie.
Het terugdringen van de werkloosheid blijft hoe dan ook dé prioriteit van de ACOD.

Een rechtvaardige, solidaire strijd vóór en tégen

Strijd voeren, moet dat vandaag nog? JA!

Strijd tegen het wereldwijde concurrentie-denken tussen bedrijven, landen en continenten, dat miljoenen mensen in de kou zet, dat het milieu beschadigt en de democratie bedreigt.

Strijd tegen de sluipende afbraak van de sociale verworvenheden, tegen werkloosheid, armoede, sociale uitsluiting, bestaansonzekerheid. Even actueel ’vertaald’: strijd tegen de sterk dalende koopkracht, strijd tegen de steeds grotere flexibiliteitsdruk en stressomstandigheden voor de werknemers, strijd tegen ….

Acties tégen iets, maar ook vóór. Vóór hogere brutolonen en welvaartsvaste uitkeringen. Vóór meer solidariteit, interpersoonlijk, federaal en internationaal. Vóór een kwalitatieve werk- en leefomgeving en een schoner milieu. Vóór een comfortabel evenwicht tussen werk en vrije tijd. En daar stopt het niet bij.

Hoe doen we dit?

Door een collectieve tegenmacht op te bouwen, in bedrijven en daarbuiten. Tegen het conservatieve establishment van veel werkgevers en rechtse politici. Binnen en buiten onze grenzen. Via de bedrijfswerking van de militanten. Via de beroepscentrales die in de sectoren instaan voor betere lonen, kortere werktijden, veiligere werkomstandigheden, … En ook buiten de bedrijfsmuren werkt de ACOD aan een humanere samenleving.

Belangrijke sociale overwinningen

Het vakbond ijvert, sinds zijn ontstaan, voor een maatschappij met meer rechtvaardigheid en meer gelijkheid.

De Belgische geschiedenis is een aaneenschakeling van sociale overwinningen.

19de eeuw: van de eerste vakvereniging tot de wet op bescherming van het loon

• 1853 - Oprichting van de eerste vakvereniging
• 1866 - Erkenning van het stakingsrecht
• 1889 - Reglementering vrouwen- en kinderarbeid
• 1895 - Eerste wet op de ouderdomspensioenen
• 1896 - Wet op de bescherming van het loon

20ste eeuw: van de wet op de arbeidsongevallen tot de 'wet Renault'

• 1903 - Wet op de arbeidsongevallen
• 1905 - Wet op de zondagsrust
• 1906 - Eerste collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)
• 1914 - Schoolplicht tot 14 jaar, gratis onderwijs
• 1919 - Enkelvoudigstemrecht voor de mannen
• 1920 - Oprichting nationaal crisisfonds, eerste stap naar werkloosheidsverzekering
• 1921 - Wet op de achturendag
• 1924 - Verplicht pensioenverzekering voor werknemers
• 1927 - Oprichting van het fonds voor beroepsziekten
• 1930 - Verplichte kinderbijslag
• 1936 - Eerste betaalde vakantie (6 dagen)
• 1944 - Oprichting rijksdienst voor maatschappelijke zekerheid
• 1948 - Algemeen stemrecht voor de vrouwen – Wet organisatie bedrijfsleven – Oprichting ondernemingsraden
• 1952 - Oprichting comités veiligheid en gezondheid
• 1965 - Wet op het arbeidsreglement
• 1968 - Wet op organisatie collectieve onderhandelingen en paritaires comités
• 1971 - CAO vakbondsafvaardiging
• 1972 - CAO werk en werkorganisatie en de ondernemingen
• 1973 - Bepaling economische en financiële inlichtingen aan ondernemingsraad
• 1974 - Invoering bestaansminimum
• 1975 - Invoering gewaarborgd maandelijks minimuminkomen – Bepaling preventiebeleid in de ondernemingen – Gelijke bezoldiging van mannelijke en vrouwelijke werknemers
• 1983 - Regelgeving invoering nieuwe technologie in ondernemingen
• 1990 - Goedkeuring statuut nachtarbeiders met ploegenprestaties
• 1992 - Wet respect privacy inzake gegevensverwerking
• 1996 - Oprichting Europese ondernemingsraden – Wet welzijn werknemers bij uitvoering van hun werk – Invoering 'sociale balans' in ondernemingen
• 1997 - KB m.b.t. de invoering van het ouderschapsverlof (BS, 07/11/1997)
• 1998 -  Begeleiding van een collectief ontslag bij een bedrijfssluiting, ‘Wet-Renault’ (BS, 19/02/1998)

21ste eeuw: van de startbanen voor jongeren tot ...

• 2000 - Invoering ‘Rosettaplan’ = startbaanovereenkomst voor jongeren
  (BS, 17/01/2000)
• 2001
  Oprichting ‘Zilverfonds’ (financiering vergrijzingskost)
  (BS, 14/09/2001)
  Invoering belastingkrediet voor lage lonen (wet op hervorming personenbelasting)
  (BS, 20/09/2001)
  Wet i.v.m. een betere combinatie van werkgelegenheid en kwaliteit van het leven (o.a. arbeidsduurvermindering, recht op vierdagenweek voor 50-plussers, tijdskrediet)
  (BS, 15/09/2001)
• 2002
  Sociale dialoog: verplichte informatie en raadpleging van de werknemers over economische, financiële en sociale materies via Ondernemingsraad of syndicale delegatie
  (EG-richtlijn, 11/03/2002)
  Wet op de bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk
  (BS, 22/06/2002)
  ‘Maximumfactuur’ = beperking medische kosten tot plafondbedrag
  (BS, 04/07/2002)
  Invoering leefloon (vervangt bestaansminimum, onderdeel wet op maatschappelijke integratie)
  (BS, 31/07/2002)
• 2003
  Wet ter bestrijding van discriminatie van werknemers op basis van geslacht, ras, geloof, ideologie, enz.
  (BS, 17/03/2003)
  Wet op de aanvullende pensioenen
  (BS, 15/05/2003)
  Vermindering wekelijkse arbeidsduur tot 38 uur (wet i.v.m. betere combinatie werk/levenskwaliteit
  (BS, 15/09/2001)

• 2004 - Beslissing invoering wettelijk mechanisme voor overleg over de aanpassing van de sociale uitkeringen aan de welvaart.
• 2005
  Wet op het sociaal statuut voor vrijwilligers
  (BS, 29/08/2005)
  Wet betreffende het Generatiepact: invoering wettelijk mechanisme welvaartsaanpassingen
  (B.S. 30/12/2005)
• 2006
  KB m.b.t. de invoering ‘werkbonus’ voor lage lonen (vervangt belastingkrediet, Programmawet, BS 12/07/2005)
  (BS, 08/09/2006)
  Toekenning van een proportioneel minimumpensioen voor deeltijds werkenden.
• 2007 - KB m.b.t. het voorkomen van psychosociale belasting veroorzaakt door het werk
  (BS, 08/06/2007)
• 2008
  Invoering ‘loonbonus’ (wet op IPA 2007-2008)
  (BS, 31/12/2007)
  Invoering nieuw financieringsmechanisme gezondheidszorg